بورس های کالا در جهان

 

بررسی روند پیدایش و تکامل بورس‌های کالا در جهان حاکی از آن است که ظهور و بسط فعالیت‌های این گونه بازارها در عرصه اقتصاد کشورها از قرن ١٩ به بعد در پی پاسخ گویی به برخی از نیازمندی های اقتصادی و در بسیاری موارد رفع برخی تنگناها و موانع در بازار کالاها بوده است.

به عبارت دیگر وجود برخی مشکلات در بازار کالا ( چه در بخش عرضه تقاضا و چه در بخش توزیع) و به تبع آن نوسانات قیمت کالاها و همچنین برخی از نارسایی‌ها و ناکارآمدی‌های بازارهای سنتی از یک طرف و مزایا و منافع ایجاد و راه اندازی بورس‌های کالا و توانمندی آنها در رفع مشکلات فوق الذکر از طرف دیگر، مهمترین انگیزه و عواملی هستند که موجب پدیدار شدن بورس های کالا در صحنه اقتصاد کشورهای مختلف گشته‌اند.

در چنین شرایطی راه اندازی بورس‌های کالایی و به تبع آن، استفاده از ابزارهای مشتقه به ایجاد یک نظام سازمان یافته داد و ستد و توزیع کالاها در کشور های مختلف منجر شده و راه ورود به بازارهای جهانی را برای کشورها تسهیل نموده است . از قدیمی ترین بورس های کالای در جهان می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

  • بورس تجاری شیکاگو( CME )
  • بورس فلزات لندن ( LME )
  • بورس کالای نیویورک (NYMEX )
  • بورس کالای توکیو( TOCOM )
  • بورس کالای شانگهای(SHFE)
  • بورس کالای هند (MCX)

معرفی بورس کالای ایران

 

امروزه بورس های کالایی در اقتصاد روز جهانی نقش خطیر و محوری در راستای توسعه اقتصادی ایفا می نماید و بعنوان بازوان پر توان در عرصه تولید محسوب می گردند. بورس کالا بعنوان بازاری توانمند و متشکل می تواند با ارائه ابزارهای معاملاتی و مالی راهگشای بسیاری از کاستی ها و نواقص بازار سنتی گردد.

در کشور عزیزمان اولین گام برای ایجاد بورس های کالایی با فراهم شدن مقدمات لازم در قانون برنامه پنج ساله سوم برداشته شد و بورس فلزات و کشاورزی به ترتیب در سال های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ راه اندازی شدند. فرآیند تحول و تکامل بازار سرمایه در کشور با تصویب قانون جدید بازار اوراق بهادار در آذر ماه سال ۱۳۸۴ تداوم یافت و منجر به ادغام بورس های فلزات و کشاورزی و شکل گیری بورس کالای ایران گردید . که هم اکنون بورس کالا در رینگ‌های زیر فعال است:

  • محصولات کشاورزی
  • محصولات صنعتی
  • فرآوردهای نفت و پتروشیمی
  • بازار مشتقه
  • کالاهای بازار فرعی

بورس کالا در یک نگاه

 
  1. معاملات در بورس کالا، متشکل و سازمان یافته، قانونمند، قابل نظارت، شفاف، عادلانه، رقابتی و کم هزینه است.
  2. در بورس کالا، امکان پوشش، توزیع و انتقال ریسک وجود دارد.
  3. در بورس کالا، کیفیت و کمیت کالا و مبلغ معامله و مدت معامله تضمین شده است.
  4. کشف قیمت در بورس کالا از طریق حراج حضوری و بصورت شفاف صورت گرفته و با حذف رانت باعث فسادزدایی از بازار معاملات می گردد.
  5. پذیرش کالا جهت فروش در بورس کالا منوط به داشتن استاندارد های اجباری برای آن کالا است و از این راه کیفیت کالا در بورس تضمین می گردد.
  6. در بورس کالا، مبداء کالا مشخص و تضمین شده است.
  7. در مقایسه با تشریفات مناقصات و مزایدات سرعت انجام معاملات در بورس کالا بسیار بالاتر بوده و جریان معاملات از امنیت کامل برخوردار است.
  8. در صورت بروز اختلاف میان طرفین معامله، بورس کالا دارای مراجع اختصاصی بررسی و رسیدگی به دعاوی بوده و سرعت رسیدگی به دعاوی مطرح شده در مقایسه با دادگاه های عادی بالاتراست.
  9. با استفاده از ابزارهای مالی مانند قراردادهای سلف و سلف استاندارد و ساز و کار اوراق بهادار مبتنی بر کالا، امکان تامین مالی بنگاه‌ها از این طریق وجود دارد.
  10. حذف بخشی از هزینه‌های مرتبط با فروش و بازاریابی باتوجه به وجود بازار مستقیم و بدون واسطه در بورس کالا
  11. وجود شفافیت در معاملات بورس کالا و حذف هرگونه عاملی که در حوزه فروش، منجر به ایجاد رانت خواهد شد.
  12. طبق ماده (۶ (قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، معادل ده درصد(۱۰%) از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورسهای کالایی پذیرفته شده و به فروش می رسد و ده درصد(۱۰%) از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی پذیرفته می شود و پنج درصد(۵ % ) از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می شود ، از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت های پذیرفته شده در این بورس ها و یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس و اوراق بهادار بخشوده می شود. شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بورس های داخلی یا خارجی یا بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس و اوراق بهادار حداقل بیست درصد (۲۰%) سهام شناور آزاد داشته باشند معادل دو برابر معافیت های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار می شوند.

اهم خدمات کارگزاری سهم آشنا در حوزه بورس کالا:

  • راه اندازی سامانه مدیریت ثبت سفارشات به همراه گزارش گیری از تمامی فرآیندهای معاملات در بورس کالا و انرژی نرم افزار فوق در بسیاری از شرکتها مانند(شرکت پتروشیمی جم، پتروشیمی های زیر مجموعه هلدینگ خلیج فارس اعم از شرکت پتروشیمی پارس ، بندر امام ، تند گویان و …)راه اندازی و بهره برداری گردیده است.
  • راه اندازی شعبه سلیمانیه عراق جهت معاملات بورس کالا و انرژی با همکاری شرکت بورس کالای ایران و امکان معرفی محصولات آن شرکت محترم جهت صادرات
  • برگزاری سمینارها و دوره های آموزشی در زمینه های مربوط به بازار سرمایه، بورس کالا و انرژی به صورت رایگان
  • تهیه بولتنهای تخصصی هفتگی، ماهیانه و فصلی به تفکیک محصولات برای آن شرکت محترم
  • مشاوره در خصوص روشهای تامین مالی از طریق بازار سرمایه برای آن شرکت محترم
  • انجام عملیات صرافی از جمله خرید و فروش ارز و امکان صدور حواله های بین المللی

برخی از فعالیتهای صورت گرفته کارگزاری سهم آشنا در حوزه بورس کالا:

  • اولین کارگزار عرضه کننده در رینگ پتروشیمی
  • عرضه کننده منتخب شرکت پتروشیمی لرستان
  • عرضه کننده منتخب شرکت هلدینگ خلیج فارس
  • عرضه کننده منتخب شرکت پتروشیمی پارس
  • عرضه کننده منتخب شرکت پتروشیمی تندگویان
  • عرضه کننده منتخب شرکت پلیمر کرمانشاه
  • عرضه کننده منتخب شرکت بازرگان کالای باختر
  • عرضه کننده منتخب شرکت ذوب آهن اصفهان

مشاور پذیرش در بورس کالا:

  • مشاور پذیرش محصولات شرکت پتروشیمی تندگویان
  • مشاور پذیرش محصولات شرکت پتروشیمی مبین
  • مشاور پذیرش محصولات شرکت پتروشیمی بندر امام
  • مشاور پذیرش محصولات شرکت سازند روی زنجان
  • مشاور پذیرش محصولات شرکت آریان فولاد
  • مشاور پذیرش محصولات شرکت افق البرز
  • مشاور پذیرش محصولات تولید صنعتی راد کابل شمال پارس
  • مشاور پذیرش محصولات شرکت نوش پونه مشهد
  • مشاور پذیرش محصولات شرکت ابریشم ماهان دلیجان
  • مشاور پذیرش محصولات شرکت پتروشیمی کردستان

• ارائه بولتن‌های تخصصی مربوط به شرکت‌های عرضه کننده (پتروشیمی اراک و پتروشیمی پارس و پتروشیمی جم و پتروشیمی کرمانشاه و ….)
• برگزاری سمینارها و دوره های آموزشی در خصوص فرآیند حاکم بر معاملات در بورس کالا و انرژی ( این دوره ها تاکنون در مجموعه های شرکت هلدینگ خلیج فارس ، شرکت پتروشیمی پارس و …. برگزار گردیده است.)
• ارایه تحلیل‌های هفتگی، ماهانه، فصلی
• راه اندازی شبکه های اجتماعی در خصوص اطلاع رسانی لحظه ای قیمت ها از بازار